Nietolernacja histaminy

Zdrowo się odżywiasz, a mimo tego ciągle masz wrażenie, że to co jesz Ci szkodzi. Odczuwasz problemy ze strony układu pokarmowego, a może cierpisz na częste bóle i zawroty głowy? Dokucza Ci zmęczenie mimo tego, że dbasz o dobry sen? Po wypiciu lampki wina obserwujesz zaczerwienienie skóry ?

Jeśli czujesz, że Twój organizm nie funkcjonuje prawidłowo… Przeczytaj koniecznie, czym jest nietolerancja histaminy.

Histamina to amina biogenna o  wielu własnościach. Naturalnie występuje w organizmie, uczestniczy w  ważnych mechanizmach fizjologicznych.

W zdrowym organizmie stężenie histaminy jest utrzymywane na nieszkodliwym poziomie. Jej degradacja zachodzi na drodze wewnątrzkomórkowego i zewnątrzkomórkowego szlaku, aby nie doszło do jej akumulacji:

  •  ok. 80% ustrojowej puli histaminy degradowane jest w  procesie metylacji katalizowanym przez N‑metylotransferazę histaminową z wytworzeniem N‑metylohistaminy (szlak wewnątrzkomórkowy),
  • ok. 20% utleniane jest przez diaminooksydazę tj. DAO (szlak zewnątrzkomórkowy).

Histamina jest degradowana głównie w jelicie cienkim, ponieważ najwięcej DAO produkują enterocyty błony śluzowej jelita.

Pojęcie nietolerancji histaminy (HIT) określa brak tolerancji histaminy przyjmowanej wraz z pożywieniem, która spowodowana jest upośledzoną aktywnością enzymu DAO. O HIT mówimy, gdy do reakcji pohistaminowej dochodzi po spożyciu pokarmów zawierających histaminę w ilości nieszkodliwej dla zdrowych osób.

Wyróżnia się co najmniej trzy przyczyny zaburzeń działania DAO:

1) wrodzony niedobór DAO,

2) związane z układem pokarmowym m.in. nieswoiste zapalne choroby zapalne jelit, infekcje przewodu pokarmowego, zaburzenia wchłaniania, dysbioza jelitowa, parazytozy

3) czynniki środowiska: stres, przyjmowane leki, spożywanie alkoholu, konsumpcja kakao i czarnej herbaty (zwierających teobrominę) oraz niedobory kofaktorów niezbędnych do prawidłowego wytwarzania DAO (witamina B6 , witamina C, cynk, miedź).

Inną przyczyną nadmiaru histaminy może być jej endogenna produkcja np. w przebiegu mascotyoza.

Do objawów występujących w przebiegu nietolerancji histaminy zaliczyć można:

  •         neurologiczne (ból głowy,  mrowienie, zawroty głowy, problemy ze snem)
  •         skórne (nagłe zaczerwienienie skóry, wysypka, pokrzywka, egzema, obrzęk)
  •         żołądkowo-jelitowe (nudności, wymioty, biegunka)
  •         sercowo-naczyniowe (kołatania serca, niedociśnienie)
  •         oddechowe (wodnisty katar, kaszel, świszczący oddech, duszności).

Objawy pojawiają się zwykle 10–30 minut po spożyciu bogatego w histaminę produktu i mają tendencję do ustępowaniem w ciągu 6–8 godzin. Złożone i niespecyficzne objawy stanowią wyzwanie diagnostyczne.

Jak znaleźć przyczynę krok po kroku ?

-szczegółowy wywiad i prowadzenie dzienniczka żywieniowego

-diagnostyka:

  •         oznaczenie aktywności DAO w surowicy krwi
  •         ocena stężenia histaminy w surowicy krwi/kale
  •         test skórny punktowy z histaminą

Diagnozę nietolerancji histaminy stawia się zazwyczaj po wykluczeniu alergii, dlatego w celu dokładnego rozpoznania HIT niezbędna jest wizyta u alergologa.

Jakie zastosować leczenie żywieniowe?

  • dieta antyhistaminowa – badania kliniczne wykazują skuteczność stosowania diety niskohistaminowej w poprawie jakości życia pacjentów z objawami nietolerancji histaminy, zakłada się wykluczenie m.in. produktów wędzonych, długo dojrzewających, źle przechowywanych, sfermentowanych czy konserwowych,

    – stabilizacja komórek tucznych, 

    -uszczelnienie bariery jelitowej i obniżenie stanu zapalnego, 

    -mikroelementy i witaminy poprawiające czynność DAO (wit. B6, witamina C, miedź, cynk, mangdan, magnez, siarka)

    -środki antyhistaminowe m.in. bioflawonoidy.

    Po zastosowaniu dietoterapii od 4 do 8 tygodni i ustąpieniu objawów, można wykonać ponowną diagnostykę, aby ocenić stężenie histaminy we krwi, a następnie stopniowo zwiększać pojedynczo podaż produktów w nią bogatych. Granica tolerancji histaminy powinna być ustalana indywidualnie.

Źródła:

  1. Cieślik I., Migdał W. Aminy biogenne w żywności. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna. XLIV, 2011, 4, 1087–1096.
  2. Piwowarek K., Kruszewski J. Zespoły nietolerancji amin biogennych. Część I. Histamina i nietolerancja histaminy, LEKARZ WOJSKOWY 3/2017, 306-315.
  3. Steigenberger H. Dieta antyhistaminowa. Wydawnictwo Lekarskie PWZL, Warszawa 2010.
  4. Kovacova‑Hanuskova E, Buday T, Gavliakova S, et al. Histamine, histamine intoxication and intolerance. Allergol Immunopathol (Madr), 2015; 43 (5): 498–506.

  5. https://www.mdpi.com/2218-273X/10/8/1181 [dostęp 01.10.2021].